Oversteekplaats

Afgelopen vrijdag vond in Leuven het Tweede Congres Nederlandse Literatuur plaats, onder de naam Cross over, en gewijd aan: De plaats van de tekst (zie hier). Niets dan lof voor 't een en 't ander. Goed opgezet. Gesmeerde organisatie. Lekkere hapjes. Er was alles aan gedaan om de aandacht af te leiden van het gebouw waar het plaatsvond. Erg leuk en leerzaam om allerlei be- en onbekende collega's te zien, horen en spreken, onder anderen lieden die opeens als het ware achter hun e-mail-alias vandaan komen. Congres-pop-ups, als het ware.

Een dag bijna alleen maar over literatuur, herstel: over de tekst discussiëren. Niet eenvoudig, want de standpunten, invalshoeken, methodologieën, meningen, feiten en inzichten vliegen je dan in razende vaart om de oren. Een hele opgaaf voor mijn trage hersentjes om daar op in te spelen. Maar ik vind het wel een heel goede opzet: iedereen een pripeper indienen en andermens' pripepers vantevoren bestuderen, dan kort ter plekke toelichten en vervolgens doordenken en uitwisselen maar. Moest ik wel wat aan wennen.

Overigens zullen de pre- niet als vanzelf tot echte, nou ja: papieren 'papers' of digitale publicaties worden; er komen namelijk geen 'handelingen', zoals ze dan zouden gaan heten. We hebben ze tijdens het congres al zo grondig doorgenomen dat ze meteen tot postpapers zijn geworden. Wie er niet bij was, weet er niet van. De plaats van de paper? Die blijkt zeer vluchtig in een discursieve ruimte.

Opmerkelijk (tweede terzijde) dat de subdiscipline die mijns inziens het meest met tekst te maken heeft, de editietechniek, betrekkelijk gering van vertegenwoordiging was. Maar dan de kwaliteit!

De vorige keer was ik er niet bij; misschien is me daarom de reden ontgaan van de Engelse benaming van dit congres (om nog te zwijgen van de naam van de ingediende teksten). En als ik de congresnaam opzoek via Google, krijg ik dit: 'Did you mean: crossover'. Het zal wel een coniunctivus adhortativus zijn:
'cross over
1. To change from one condition or loyalty to another.
2. Genetics To exchange genetic material. Used of homologous chromosomes' (aldus: http://www.thefreedictionary.com/cross+over).
Vrij vertaald: Kom over de brug! (Al vraag ik me af of dat Engels een goede metafoor voor letterkundige Neerlandici bevat: homologe chromosomen.) Die aansporing gold dan niet mijn bijdrage over edities, noch mijn aandacht voor Tekst en instituties, de ochtendsesssie die ik bijwoonde; op redelijk bekend terrein vertoefd.

Het was meer Marjolijn Februari die de gehele verzamelde geleerde goegemeente verzocht eens wat verder te kijken dan de eigen wijsneus lang is. Ze had, nota bene, het hele congres bijgewoond om des te beter die wetenschappelijke (en andere) literatuurbeschouwers van repliek te dienen. Ze sprak (onder meer) over de verbazingwekkende wijze waarop vooral haar debuut in een literairhistorisch hok werd en blijft worden geknuppeld, waar het volgens haar in het geheel niet thuishoort en waar het bovendien niet goed tot zijn semantische recht komt. De vraag is, of er aan een dergelijk brandmerk wel te ontkomen is (vergelijk het welkomstwoord op haar website). Zeer leerzaam voor de brandmerkers, deze onverwachte bijdrage aan Tekst en instituties.

Ook Mary Kemperink, als voorzitster van de jury van de Scriptieprijs Nederlandse Taalunie 2008, had een aanjagend addertje onder het overigens zo feestelijke gras: de hooggewaardeerde gekandideerde scriptanten hadden allemaal enkele steken (hele toeren zelfs, om in de terminologie te blijven) laten vallen op het gebied van de spelling. Een opmerking die de betroffen (kan je dat zo zeggen?) studenten zich aan konden trekken, maar niet minder de docenten die hen begeleid hadden.

Aldus gesticht en na een borrel die ook receptie werd genoemd, hoewel die aan het eind kwam (en dus een dicessie of digressie was), vrolijk koutend met Ivo terug naar huis langs het ijzeren spoor; de deurklink der trein ontglipte ons te Mechelen nipt aan de vingers, wat een uur extra conversatietijd opleverde, maar overigens verliep ook dit deel van de dag aangenaam en voorspoedig, niet alleen wegens de overweldigende hoeveelheid frieten die we te Antwerpen voorgeschoteld kregen, verborgen onder een megakwak mayo.