vrijdag, oktober 11, 2019

Onderdrukt

In een oprisping wilde ik vandaag op een of ander sociaal medium iets plaatsen als: 'Christiaan Weijts is de Elma Drayer van de NRC'. Maar toen dacht ik iets (ooh, heerlijk, tweemaal 'iets' al) in de nabijheid van: practice what you preach (geen halfrijmdwang), en besloot ook die inktvraat niet meer te lezen.

Woordverklaring
Inktvraat (zst. nw.), de -, mv. inktvraten. Parasitair en egocentrisch schrijfwezen (m/v) dat op basis van een of andere vage verdienste in een ver verleden de gelegenheid heeft gekregen om regelmatig te veel drukinkt van een krant te blijven verbruiken voor het ventileren van opinietjes op terreinen waar het geen verstand van heeft. Denkt doorgaans zelf dat het intellectueel is.

dinsdag, oktober 01, 2019

Een Engelse constructie rukt op (hypothese)

Het was immers de dichters plicht om trouw te blijven aan het oorspronkelijke verhaal uit de oudheid 'en niet de fabelen, of historien van dien tijd, te verkrachten, en naar zijn welgevallen op te schikken.' (mijn curs., IdvH)
Dat lees ik in een artikel van Alie Lassche en Arnoud Visser (p. 45) over zeventiende-eeuwse lezerssporen in Vondels Palamedes.

In het Engels kan zoiets, dacht ik, nog steeds: It is the poet's duty (or something like that), maar in het Nederlands moest dat tot voor een tijdje terug toch zijn: Het is des dichters plicht? Of ben ik abuis? Niet bedoeld is, mijns inziens: Het is de dichtersplicht. En lelijker, maar correct, is: Het is de dichter z'n plicht.

Ik heb al een tijdje het vermoeden dat, sinds de officieuze afschaffing (c.q. het in onbruik raken) van de naamvallen (tegelijk, maar dit ter zijde, met dat van het woordgeslacht) in het Nederlands taalgebruik, een Engelstalige genitiefconstructie is/wordt geïmporteerd als (vanuit een pragmatisch standpunt bezien overbodige) Ersatz.

Om dat vermoeden te staven, zal ik een verzameling aanleggen. Uw hulp, lieve lezer, kan ik daarbij heel goed gebruiken. Gelieve uw voorbeelden, voorzien van bronvermelding, te sturen naar: indenvroolijkenhermeneut[at]gmail.com o.v.v. 'de dichters plicht'.

P.S.
Het lot van een hypothese: onderbouwd of ondermijnd.
Zie hier een aanzet tot ondermijning door Maarten van der Meulen.

Andere voorbeelden van de (gewraakte) constructie geeft Koen Rymenants op Neerlandistiek (waar sowieso vrolijk over de constructie wordt doorgedacht). Ik neem ze hier over:

“[…], zo schreef The Guardian kort na de auteurs dood vorig jaar op 91-jarige leeftijd” 14-08-2013 [bron]

“Op dit moment rusten er tot zeventig jaar na de auteurs dood auteursrechten op een werk.”  20-07-2010 [bron]

“De lach is teruggebracht tot een technische ingreep, ze is veranderd in literaire procédés, afhankelijk van de auteurs intenties en het artistieke doel.” 2008-2009 [bron]

“De auteurs intentie wordt hier dus, zoals in zoveel recente literatuur, beschouwd als niet ter zake.”  17-10-2012 [bron]

“Toen er werd vermeld dat Lizzie aan de drugs was, bleek het uit de schrijvers stijl niet dat het een zeer belangrijk punt was.” 20-10-2011 [bron]

P.P.S.

"Ik sloeg de postbodes schedel in tweeën." 2019 [bron]

Bron
Lassche, Alie, en Arnoud Visser, 'Lezers in de marges van Vondels Palamedeseen census van zeventiende-eeuwse edities. Nederlandse letterkunde 24 (2019), nr. 1, p. 35-63 (on line).