Weinig is leuker dan het herlezen van een old school-classic of een old-school classic (hoe zeg je dat netjes, en ook in het Nederlands). Vind ik. Althans: ik dacht dat ik deze roman al lang geleden eens gelezen had, maar waarschijnlijk was het toch, van dezelfde schrijfster, Bonjour tristesse (1954) dat op mijn eindexamenlijst (1976) stond. Want ik wist me niets meer te binnen te brengen van Paule, Roger en Simon, om wie dit drama zich ontplooit. Maakt niet uit.
Dus. Nadat ik, om redenen die ik hier niet uit de doeken hoef te doen, via
YouTube de verfilming van
Aimez-vous Brahms... had gezien, begon ik gretig aan de (her)lezing van de roman. Voor de volledigheid: de roman is uit 1959 en werd geschreven door Françoise Sagan; in feite is het een romannetje - een
pocketje immers, ehhh,
un livre de poche, waarvan de paginanummering ophoudt bij 123, terwijl daarna nog de laatste pagina tekst komt - fantastisch: een typograaf die zich bekommert om een wegwerpuitgaafje... Heerlijk. De verfilming, anno 1963, is van Anatole Litvak, met in de hoofdrollen Ingrid Bergman, Yves Montand en Anthony Perkins - leden van de Dead Actors' Society inmiddels.
Maar ja, het is nu toch al wel weer een tijdje geleden... al die subjonctifs... Dus nog voor het bereiken van de leesmeet, en met het oog op het kerstreces, heb ik bij de UB een Nederlandse vertaling geleend. Een Marnix-pocket (nr. 3 in de mij overigens niet erg bekende reeks van die naam) uitgegeven door Manteau, een vierde druk daarvan, zonder jaar van uitgave. Een zogeheten 'filmeditie', wat in dit geval betekent dat er acht (8) zwart-wit-foto's, stills, in opgenomen zijn, twee van Bergman, een van Montand, twee van Bergman en Montand, twee van Bergman en Perkins en een van Perkins (zes van Bergman, dus).
Ik leen zo'n vertaling (als ik een e-boek te veel gevraagd vind om ernaast te kopen, terwijl zo'n ding een handig ingebouwd woordenboek heeft) om even te proeven of ik er met mijn lectuur niet al te ver naast zit, niet te veel details of nuances mis.
Maar de achterplattekst, ontleend aan een schrijven van Paul de Vree in De periscoop, maakt me wat zenuwachtig: 'Ze blijft het antwoord schuldig, want ze weet het niet.' En: 'Maar haar ervaring is waakzaam geworden.'
En wat schetst mijn verbazing bij het willekeurig opslaan van een pagina van het boek? Dit: ik lees in de vertaling, gemaakt door Th. Oegema van der Wal, aan het begin van het 'Tiende hoofdstuk':
Mevrouw van den Besh gaf er zich rekenschap van dat ze ouder werd.
In de geno-tekst zie ik echter aan het begin van 'Chapitre X':
Madame Van den Besh vieillissait.
Ik proef daartussen, op mijn klompen, sur mes sabots, een - stilistisch wezenlijk - verschil. En daar was geen zes jaar lange training door Mlle Staal en M. Goedhart op RGS Schoonoord voor nodig, om dat te proeven, lijkt mij. Dat geldt ook voor de volgende passage, wederom uit de heup geschoten:
Ce soir-là, il monta chez Paule en la ramenant, et la garda ensuite longtemps serrée contre lui dans son sommeil, l'empêchant de dormir.
Dat is in het Nederlands geworden tot:
Die avond bracht hij Paula thuis en ging met haar naar boven. En daarna, in zijn slaap, hield hij haar lang tegen zich aangedrukt. Hetgeen haar belette ook zelf nog een paar uur nachtrust te vinden.
Nu voort, de Franse tekst lekker uitlezen, en dan de roman toch maar niet herlezen in het Nederlands. Overigens wel vreemd te bedenken dat toen het boek verscheen, mijn moeder maar twee jaar jonger was dan Paule.
