De kasten thuis barsten uit hun voegen, de planken buigen door, de vloer eronder raakt aan het kraken. Maar ik heb toch één boek gekocht op het vooralsnog eenmalige Boekenfestijn van de opleiding Nederlands @humanitiesuu Een boek van meer dan honderdtwintig jaar oud, het omslag een beetje sleets maar de band geheel intact; hier en daar forse roest, maar ook veel betrekkelijk tot zeer zuivere bladzijden. Het is de 'tweede[,] veel vermeerderde druk' van een boek waar ik niet eens van wist dat er een eerste druk van bestond; die blijkt, afgaand op een Boekwinkeltje.nl, in 1893 te zijn verschenen.
Het bevat proza van 'de zoo genoemde Nieuw-Gidsers'. Maar... 'Er is nu ook van de schrijvers in opgenomen die sedert '85 toonen van dezelfde geaardheid te wezen.' Heerlijk. Best wel een beetje controversieel, wellicht? En/Maar: op een bijdrage van A. Peaux en een van Hélène Lapidoth-Swarth na allemaal teksten van mannen weer. Ik weet overigens nog niet wie die 'Dr. B.' is die 'Iets vooraf' schreef en die maar liefst twee stukken van Louis Couperus in deze bloemlezing opnam. Wellicht is het Hein Boeken, die in die tijd ook in de redactie van de Nieuwe gids zat; of F. Buitenrust Hettema, die volgens Biblio.com de derde, weer vermeerderde druk samenstelde.
Opmerkelijk is dat van dit boek in de DBNL scans zijn opgenomen waarin het werk wordt toegeschreven aan Frederik van Eeden, en waarin als jaar van verschijnen 1899 staat vermeld. Een fragment van Van Eedens De kleine Johannes opent de bloemlezing, zoals ook de eerste Nieuwe gids daarmee begon, maar dat maakt hem toch nog niet de samensteller. Deze tweede druk van de bloemlezing is door Dr. B. 'zooveel mogelijk geregeld naar 't moeilijke van de schetsen en fragmenten; naar 't min of meer afwijkende van de gewone stijl en taal.'
In Delpher is van deze bloemlezing zelfs een derde, nog weer zeer vermeerderde druk te vinden, uit 1904; een werk in maar liefst twee delen. Ik word wel benieuwd wie daarin nog meer in de geest van de Nieuwe gids blijken te passen. Of zou de boel toch wat beginnen te verwateren?
En zou de vrouwenemancipatie daarin al enigszins in terug te zien zijn?
M. Antink komt erbij, en Jeanne Reyneke van Stuwe mag aanschuiven. Maar dat was het dan wel weer. Daar valt nog wel iets te fixen.
[een beknopte versie van deze tekst verscheen eerder op Instagram]
