In een heel heldere analyse van de gespannen situatie rond Israël en Libanon, in de Volkskrant van zaterdag 6 januari 2024, refereert Jenne Jan Holtland in de eerste alinea aan ‘de drone-aanval van afgelopen dinsdag, waarbij Israël een hoge Hamas-leider doodde in zuidelijk Beiroet.’ In de derde alinea komt hij op dit onderwerp terug met de woorden: ‘Dinsdag: de moord op Al-Arouri in Beiroet.’ Zowel de ene als de andere formulering past heel goed in zijn stevig opgebouwde betoog.
Ernaast staat in de papieren krant een bijdrage van een andere Volkskrant-medewerker die begint met een zin die begint met een complexe woordgroep als onderwerp. Ik citeer hier alleen het onderwerp:
De aanslag op Hamas-kopstuk Saleh al-Arouri, die dinsdag om het leven kwam bij een explosie in Beiroet, [...].
Van zo’n formulering raakt mijn kop op hol. Dat is een (wellicht ook voor de schrijver ervan) volstrekt ongewenst effect, want van heel die typhusbende daar in en om Israël is mijn knar sowieso al van slag. Ik vind het raar klinken: een aanslag plegen op iemand die al om het leven was gekomen bij een explosie. Geweldverspilling.
En taalverspilling. Uit niets in het citaat of de rest van het stuk blijkt dat die explosie er een van de gewelddadige soort was, en ook is niet duidelijk dat die aanslag op dinsdag plaatsvond. Ik wist dat wel doordat ik eerst het stuk van Holtland had gelezen (ik houd persoonlijk geen agenda bij van die gore misdaden van beide partijen), maar ik vind dat ieder stuk in een krant op zichzelf gelezen en begrepen moet kunnen worden, tenzij het om een column gaat of satire.
Revisievoorstel:
De aanslag in Beiroet jongstleden [of: afgelopen] dinsdag waarbij Hamas-kopstuk Saleh al-Arouri om het leven kwam, [...].
Dat er bij de aanslag sprake was van een explosie (en dat het waarschijnlijk niet om een gaslek ging), kan zonder verlies van informatie weggelaten worden, zeker in een stuk in de rubriek ‘Cijfers bij het nieuws’. Wel zou voor een goed begrip ‘aanslag’ nog gepreciseerd kunnen worden, want in de kop wordt alleen gesproken over ‘spanning’ en ‘problemen’, eersteklas understatements: het is daar oorlog en er was sprake van een ‘moordaanslag’. Want laten we vooral duidelijk zijn: zo’n kopstuk zit daar in Beiroet heus niet actief oorlogshandelingen te verrichten. Zo iemand kan je gewoon aanklagen en laten arresteren als je hem van kwade zaken verdenkt. Ik weet verder overigens niets van oorlogsrecht; dat lijkt me een vangodverlaten contradictio in terminis.
Deze overdenking verscheen iets eerder in een vrijwel gelijke vorm op Instagram @de_vrolijke_hermeneut en kreeg een tweede leven op Neerlandistiek.nl, het online tijdschrift voor taal- en letterkunde.
