Eén van de meer hilarische elementen van Elsschots Kaas vind ik de opsomming van kaaswoorden in de lijst van 'Elementen': Kaasdroom. Kaasfilm. Kaasonderneming. Kaasdag. Kaaskampanje. Kaasmijn. Kaaswereld. Kaasschip. Kaashandel. Kaasvak. Kaasroman. Kaaseters. Kaasmensch. Kaasbol. Kaastrader. Kaastrust. Kaasdraak. Kaasellende. Kaastestament. Kaasfantasie. Kaasmuur. Kaaskwestie. Kaaswagen. Kaasbeproeving. Kaastoren. Kaaswond.(Willem Elsschot, Kaas. Ed. Peter de Bruijn. Amsterdam 2003, p. 18).
Onlangs heb ik gedaan wat ik altijd al wilde: nagaan of al die kaaswoorden inderdaad in de roman voorkomen. Daartoe heb ik de Kaasversie uit Forum (1933) via DBNL in mijn computertje gezet en digitaal doorzocht.
En inderdaad: al die woorden komen echt elk éénmaal voor in de roman; alleen 'kaasonderneming' komt tweemaal voor, en 'kaashandel' driemaal, vooral in die fraaie passage waarin Laarmans een naam voor zijn onderneming zoekt. Even dacht ik dat het misging bij 'Kaaskampanje' maar dat komt er toch in voor, maar dan als 'kaascampagne'.
De oplettende Elsschot- en Kaaskenner weet dat in de Forumversie van Kaas het schitterende vijftiende hoofdstuk, waarin Laarmans eventjes vice-voorzitter is van de Vakbond van Belgische Kaashandelaren, vreemd genoeg (nog) ontbreekt; Elsschot schreef dat pas in 1941 en voegde het toe aan de derde druk van het boek die verscheen in 1942.
In dat vijftiende hoofdstuk nu komen de volgende woorden voor (in volgorde van verschijnen):
kaashandelaren, kaasstandaard, kaasleider, kaasmenschen, kaassoorten, kaastraditie, kaaswormen en kaasmakkers.Inderdaad: Elsschot heeft bij die derde druk niet de moeite genomen om deze nieuwe kaaswoorden in zijn elementenlijst op te nemen. Was ook niet nodig: de gimmick is zo al goed.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten