Op het stofomslag heet dit boek red doc> maar volgens de Franse en de gewone titel, en ook op de rug, heet het Red Doc>. Geeft niet. Het is een mooi, gebonden boek, gezet uit de Minion, ruim 170 alleen boven en onder afgesneden pagina's; dat uiterlijk geeft een aangenaam vakkundige indruk. Voorop staat onder de auteursnaam: 'author of autobiography of red. Dat je het maar weet. De 'Note about the author' achterin is erg leuk: 'Anne Carson was born in Canada and teaches ancient Greek / for a living'. Ik geef het maar weer zoals het er staat, als betrof het een stukje poëzie, want het levert een mooi, ironisch enjambement op. Dat antieke Grieks doceren is kennelijk niet het grootst plezier in Carsons leven; ermee spelen en met de antieke Griekse verhalen aan de haal gaan in haar hedendaagse taal, dat is de spil.
Personages in dit werk zijn G (die in Autobiography of Red, zoals dat boek op de achterflap van Red Doc> heet, nog Geryon heette) en Sad, voluit: Sad But Great, die in dat andere boek nog Herakles heette, maar nu een zwaar getraumatiseerde oorlogsveteraan is, en Ida, die het frontispice getekend schijnt te hebben. Verder zijn er nog 4NO en CMO en een man in een zilveren smoking, die Heres blijkt te kunnen zijn; ook Io krijgt een rol, en zij is niet zozeer de door Hera uit wraak tot een koe omgetoverde geliefde van Zeus als wel een van de muskusossen uit de kudde van G, de zorg waarvoor hij even aan Ida had overgedragen, die dat weer deed aan aan ene M'hek; en dat allemaal in een niet nader aangeduid vulkanisch en glaciaal gebied alwaar een psychiatrisch ziekenhuis te vinden is als je tenminste de weg weet in een gletsjer en niet bang bent voor een vlucht ijsvleermuizen zo groot als broodroosters.
Maar is plotjes navertellen toch al niet mijn grootste hobby, in dit geval zou het ook niet helpen, want Red Doc> is een postmoderne karnton vol verhalende en essayistische en poëtische en tragische bestanddelen, inclusief een soort rei van Wife (meervoud) of Brain: 'we enter we tell you / we are the Wife of Brain / at this point you have little grounds to complain we say / a red man unfolding his wings is how it begins [...]'.
Het boek heeft een motto dat is ontleend aan Becketts Worstward Ho: 'Try again. Fail again. Fail better.' Je hebt het er maar mee te doen. Het geheel is opgedragen aan 'the randomizer'. De willekeurder? Of 'a device (of een mens met een dergelijke functie) that transposes or inverts signals or otherwise encodes a message at the transmitter to make the message unintelligible at a receiver not equipped with an appropriately set descrambling device', aldus 't internet. Gek genoeg doet het woord, dank zij Carsons uitbundige spelen met woorden en haar veelvuldige etymologische parentheses, denken aan 'randonnizer', maar dat woord bestaat niet; jammer want er wordt veel rondgereisd in deze vertelling, en ook als vertelling zelf is het boek nogal dolend (en Carson had een broer die het gezin verliet, door Europa dwaalde en stierf).
Ik kan het niet uitleggen. Het is een irritant boek, nee: een boek van de soort die ik doorgaans bloedkokend irritant vind, maar dit exemplaar wilde ik snel en graag ten einde toe lezen, zelfs wetende dat het einde me weinig meer helderheid verschaffen zou dan het begin, als dat er al is, want in zekere zin begint dit boek al in Autobiography of Red, en dat begint weer met de fragmenten van Stesíchoros, en die had dat verhaal van Geryon ook niet zelf verzonnen.
Tijdens het lezen was ik me er voortdurend van bewust dat ik zat te lezen en niet precies wist wat ik aan het lezen was, qua genre en qua strekking; en die onzekerheid werd vrolijk gevoed door de zeer gedifferentieerde vormgeving. De teksten van de rei zijn gecentreerd gezet en zijn geheel interpunctieloos; andere teksten zijn opgebouwd uit blokjes van 38 mm breed en drie tot zes regels lang die dialogen bevatten wederom zonder enige interpunctie en ook zonder rolverdeling behalve dan een / tussen de clausen. En het merendeel van de tekst bestaat uit zowel links als rechts uitgevulde kolommen van 38 mm breed, midden op de pagina die plm. 155 mm breed is.
Geen ontkomen aan haast dat je aan auto-eye-tracking gaat doen. Fysiek, narratologisch en semantisch ben je domweg hard aan het werk met dit boek. Het vraagt al je aandacht. Daardoor is het ongewone literatuur; je raakt betrokken in de tekst. Of zoo, zou Gerrit Achterberg erachter schrijven.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten