Lezersbedrog

Het was een misselijke aanbieding: 'Buy one, get one half price'.
Dat zag er op het stickertje zo uit:

buy one
get one
H A L F
P R IC E

Leugenachtig, zoals we dat van reclame gewend (zouden kunnen) zijn: dat tweede boek voor de halve prijs krijg je niet, je moet het, net als dat andere boek, kopen. Ervoor betalen, met je eigen geld (en dan ook nog in ponden, die op euro's lijken en duurder zijn). Maar toch: een roman die je dacht dat je hem wel eens goed besproken had gezien in het zoete vaderland: kopen, voor vier in plaats van acht pond; het is de moeite van het proberen waard. Dat zou die moeite, dat geld, waard kunnen zijn, dat zou het dat hebben kunnen zijn geweest.

Zo begon ik aan The Girl You Left Behind van Jojo Moyes (Penguin Books: London 2012), dat op het kaft heet te zijn: 'The Top Ten Bestseller'. Laat mij, op vakantie in het perfide Albion ook eens een bestseller lezen (hoezo bestseller? Doordat het maar de helft kost?)

Eerste woord van het eerste hoofdstuk: 'I' (p. 3; vreemd overigens, dat paginanummer, want er gaan werkelijk veertien bladzijden aan vooraf, waarvan zeven met officiële 'Praise for Me Before You (Moyes' vorige jubelroman, die op het voorkaft en aan de binnenkant van het omslag met quotes en plaatjes onder de aandacht wordt geblurbd) en zes vol van zinsneden uit 'Reviews from online readers' van dat zelfde vorige boek.

Ik had beter op moeten letten. Want wtf zijn in vredesnaam online readers? Het zullen wel 'gewone' lezers zijn die via sociale media hun waardering vrijelijk en ongecontroleerd het internet in laten lopen, zoals ene Wicky, die - door Penguin geciteerd zonder bronvermelding - geschreven schijnt te hebben: 'Quite simple, this is one of the best books I have ever read'. Who cares, want: wie ben jij, Wicky? En hoeveel boeken las je? En welke vond je goed?

Verder het overtuigende commentaar van ene Hamster: 'Such a magnificent book that words fail me'. Nog altijd acht te veel, denk ik dan. Volgens Umberto Eco is dat aantal overigens genoeg voor de kortste roman, die, in het Engels vertaald, luidt: 'When he awoke, the dinosaur was still there.' (Augusto Monterroso's El Dinosaurio telt in de oorspronkelijke uitvoering slechts zeven woorden; zie The Times van 24 juli 2013, p. 16).

The Girl You Left Behind is dus een ik-vertelling, althans, tot en met pagina 65, waar ik nu ben [dat was ongeveer ergens in week 30 van dit jaar, en sedert dien ben ik niet gevorderd], en waarop Sophie, de uit een dorp afkomstige verkoopster van sjaaltjes in het grootste magazijn van Parijs anno 1912, al in ondergoed (dat dan weer wel, het is geen Lawrence, die Moyes) te poseren zit voor meneer de schilder, haar toekomstige echtgenoot.

Ze vertelt hoe ze de Moffen te slim af is, als die op zoek zijn naar illegaal gehouden vee: ze heeft een biggetje in huis. Als haar broertje in elkaar wordt geslagen opdat hij de schuilplaats bekend zal maken, verzint Sophie razendsnel en zonder enige bijstand een über-Kuifje-achtige list: ze rent het huis in, zoekt in wijlen papa zijn spullen, vindt wat ze zoekt ('I finally found what I was searching for', staat er op p. 5 raadselzaam), rent ermee naar de big, zegt: 'I'm so sorry, mon petit' en laat de 'vertelster' dan noteren: 'I brought down my hand.' (p. 6); vervolgens haalt ze Mimi op, het kind van haar zus met wie ze een hotel/restaurant/café drijft en samenwoont nu beider ega's zijn ter front geroepen of zo, en: Mimi 'glanced up at me holding her baby brother' (p. 6).

Dit blijkt after all een bravourestuk van jewelste te zijn, want Sophie staat, aldus uitgedost en toegerust, de Duitsers zo kranig te woord dat die afdruipen. En wat blijkt daarenboven: ze heeft, in doeken gewikkeld, niet het baby-broertje van Mimi, maar het met chloroform verdoofde biggetje heel de tijd in haar armen gehad. Uitleg volgt: 'I remembered Papa had a bottle in his study, from his butterfly-collecting days.' (p. 13)

Chloroform om vlinders mee te bezwijmen? Soit (ik ben niet zo deep into Nabokov). Maar daarvan dan een voorraad hebben die genoeg is om een heel mest-big een half uur lang onder zeil te houden? L'effet de réel heet dat zeker?

Mogelijk nog erger: waarom vertelt die ik-vertelster niet recht-toe-recht-aan wat ze daadwerkelijk deed? Waarom die vage omschrijvingen? De suggestie van de neerdalende hand (met een dolk)? Waarom opeens het perspectief van de kleine, makkelijk te belazeren Mimi overnemen? En wie is trouwens de 'you' die af en toe wordt aangesproken? Toch niet die naar het front vertrokken schilder, mag ik hopen... Die kan dan in zijn memoires vermelden: 'Jeloog tegenmij offik eenkind was!' Nee, dat zal niet, want aan hem hoeft ze niet - en zeker niet tweemaal op één bladzij - uit te leggen dat La Femme Marché 'Paris's greatest department store' was (p. 51), want hij woonde in Parijs toen hij haar in die winkel leerde kennen en verleidde.

Ik geloof dat ik met dit boek op het verkeerde feestje terecht ben gekomen... Ik geloof dat ik overstap op Julian Barnes's Levels of Life; dat is dunner. En zeker beter.