Sakkerloot, laat me daar, middenin de zondagsrust, een strenge, belerende, vermanende en verwijtende e-mail ontvangen dat mijn oren klinken...En ik dacht nog wel dat alleen Amerikanen aan afluisteren deden.
Een mij wildvreemde schrijft me op m'n werk-e-mailadres:
Beste Fabian,Gisteren ben ik gestart met het lezen op mijn e-reader van Stoner, aangeschaft via KOBO. Al snel werd ik geconfronteerd met notities van een andere lezer: Fabian Stolk. Dacht ik eerst van doen te hebben met een melige tiener, blijkt het hier om een leeftijdsgenoot te gaan. Komt wijsheid niet met de jaren? Wat te denken van een opmerking als: "Ze zal, mag je hopen, niet met haar sleutelbeenderen of haar knieschijven glimlachen." Intelligente opmerking! Of bedoeld als dijenkletser? Ik kan mij nauwelijks voorstellen dat deze opmerking vanuit een wetenschappelijk kader is geplaatst.
Je laat overduidelijk graag van je horen, maar niet iedereen zit daar ongevraagd op te wachten. Een en ander is te vergelijken met een boek uit de bibliotheek waarin een ander allerlei opmerkingen in de marge heeft opgeschreven, doorgaans weinig relevant en daardoor hoogst irritant. Het negeren van de opmerkingen is nog best lastig; aan KOBO heb ik gevraagd hoe ik daarvan verschoond kan blijven. Ik vrees met grote vreze de andere boeken die ik heb gekocht maar nog moet lezen. Niet ondenkbaar dat je ook dáár je wijsheden tentoonspreidt.
Voor mij is lezen een privé aangelegenheid waarbij ik niet telkens wil worden afgeleid door veelal onzinnige notities van anderen die als losse flodders worden afgeschoten en die niets inhoudelijks toevoegen. Voor het kritisch beschouwen van literatuur zijn er meer geëigende kanalen.
Excuses dat de toon van dit mailtje niet zo aardig is, maar je hebt mijn leesplezier in het boek dan ook aardig doen afnemen. Eigenlijk wil ik je met dit mailtje enkel vragen stil te staan bij het effect dat jouw commentaar - ook letterlijk - via de zijlijn kan hebben op andere lezers. Opmerkingen plaatsen omwille van het plaatsen van opmerkingen: liever niet meer doen!
Vriendelijke groet,
[X]
Grappig. Zelfs hilarisch hier en daar. En vooral onthutsend.
Lezen is ook mij in eerste instantie een privé-aangelegenheid. En ik maak vrijwel altijd persoonlijk(e) aantekeningen bij het lezen, en wel zo, dat ik makkelijk over die notities kan beschikken. Ik marginaliseer dus met pen, maar meestal met potlood, in papieren boeken, en digitaal in digitale: ik kras met een stilus op m'n Sony en ik tik met m'n vingers of tap met een andere stilus op m'n i-Pad als het om een Koboboek gaat (excuses, die stomme merknamen zijn hier nodig).
In Stoner noteerde ik vaak iets vanwege de belabberde stijl (inhoudelijk is er trouwens ook niet veel aan te beleven, althans niet in de 56% die ik van het boek las). Na het eerste, notitieloos gelezen hoofdstuk kon ik me niet meer inhouden en markeerde een passage als: 'Hij begon zich eraan te storen dat [...].' En: 'Op een of andere manier had ik er [...] geen moment bij stilgestaan.' Dat roept toch om een notitie, zo'n ondoordachte flutformulering? Op hoeveel manieren kan je ergens niet bij stilstaan? Of: 'Hoewel hij achter in de vijftig was, zag hij er tien jaar ouder uit.' En als er dan ook nog staat 'Met haar lange verfijnde gezicht glimlachte ze' dan weet ik wel dat het geen echte fout is, maar dan denk ik, getergd door al het andere, toch: had ze dan met haar besproete sleutelbeenderen of heur knokige knieschijven moeten glimlachen?
Maar goed, ik hoef hier niet verantwoording af te leggen over mijn persoonlijke leesnotities. Niet ik, maar de heer of mevrouw, welaan: de firma Kobo zet al die persoonlijke aantekeningen van mij op zo'n manier in mijn boek, in mijn eigen, legaal, digitaal aangeschafte boek, dat vervolgens iedere andere lezer ze ook in zijn/haar 'exemplaar' van het boek kan lezen, als hij/zij ten minste de moeite neemt om op de icoontjes te klikken. Geen idee waar dat voor nodig is, het eerste noch het tweede. Wat gaat het een ander aan wat ik persoonlijk in mijn eigen boeken aanteken? Niets! Nou dan!! De vergelijking die de klagende mailschrijv/fster maakt met een volgekladderd bibliotheekboek, raakt kant noch wal. Ik heb mijn Stoner aan niemand uitgeleend (ik leen alleen goede boeken uit).
Maar die stakker (m/v), die zich aan mijn notities stoorde (kijk, ik kan het ook), denkt wel meteen te weten dat ik graag van mij laat horen (ad hominem); als dat al zo zou zijn, dan deed ik dat niet via die losse flodderannotaties natuurlijk; en: ik hoef helemaal niet gehoord te worden, ik wil bij tijd en wijle heel erg graag even een stukje schrijven; en dat doe ik dan op zo'n blog, dat trouwens eveneens niemand verplicht is te lezen, gelukkig; het is hier 1984 niet. En die zelfde mishandelde lezer/es schuift me digitaal nog meer in de figuurlijke schoenen (plek zat in geval van analogie, ik heb maat 45).
Mij wordt verweten het leesplezier bedorven te hebben doordat de verwijt(st)er las wat hij/zij helemaal niet hoefde te lezen en wat ook niet voor zijn/haar gevoelige oogjes bedoeld was. Dat noem ik nog eens ongewenste interactiviteit. Er zit iemand met zijn digitale tengels aan mijn digitale lurven. En vervolgens wordt me paradoxaal genoeg ook nog uitgelegd dat notities niet flauw behoren te zijn, maar dijen moeten doen kletsen (ik wil er niet aan denken wat ik daartoe zou moeten noteren). Mijn persoonlijke leesnotities zouden daarenboven 'vanuit een wetenschappelijk kader' geplaatst moeten worden; dat laatste misschien omdat ik even oud schijn te zijn als de verwijt(st)er, die wellicht denkt dat als je maar ouder wordt, je ook wijzer zou worden (persoonlijk ben ik daartoe onder meer naar school gegaan en heb ik boeken gelezen en voorzien van notities; dat kost, nog steeds, tijd, en gaat niet vanzelf).
Ik weet niet zeker of het de bedoeling is, maar er lijkt in het hierboven geciteerde mailbericht ook gesuggereerd te worden dat als losse flodders afgeschoten notities die niets inhoudelijks toevoegen (aan een roman) op één lijn gesteld kunnen worden met 'het kritisch beschouwen van literatuur'. Ay.
