Nieuwsberichten

Twee koppen op NOS.nl d.d. 2e Paasdag 2017. Ze verschenen naast elkaar op mijn computerscherm. De berichten gaan over vergelijkbare gebeurtenissen, meer in het bijzonder: ongevallen, maar op verschillende locaties, op twee zelfs ver uiteen liggende continenten; gebeurtenissen, dus, met de nodige verschillen qua  context, die tot stilistische variatie aanleiding lijken te hebben geven.

Eens even kijken of er iets aan die koppen valt te rommelen, zo dat zulks duidelijk wordt. Koppen, zeker zulke als deze, geven soms aanleiding te denken: 'Waarom zo?' en 'Kon dat ook anders?' Dit zijn ze:

1 Australisch meisje doodgebeten door haai.

2 Fietser gewond na botsing met hert in duinen Zandvoort.

Alternatieve versies, die elkanders eigenschappen overnemen, zouden de volgende kunnen zijn:

1b Meisje dood na beet door haai in oceaan van Australië.

2b Zandvoortse fietser gewond door botsing met hert.

Allereerst: de identiteit van de subjecten
Het valt op dat de koppen iets aangeven van de identiteit van de subjecten: een jonge, vrouwelijke, Australische staatsburger, respectievelijk een verder onbekende, kennelijk niet jonge man (want er staat 'jongen', 'meisje' noch 'fietsster'). De alternatieve versie leert dat, als de oorspronkelijke versie echt correct is, de onfortuinlijke fietser waarschijnlijk geen inwoner van Zandvoort is; kan best kloppen, want niet alleen met Pasen barst het in die duinen van de toeristen (was er sprake geweest van een verwonding aan het hoofd, dan zou het geen Duitse fietser zijn, want Duitse fietstoeristen dragen zo'n idiote helm).

Ten tweede: de frequentie.

Er wordt niets gezegd over het aantal malen dat de haai heeft gebeten; dat is ook geen zinnig detail, zeker niet in een kop. Belangrijker is dat het beest beet, en dat het meisje daardoor nu dood is. Afschuwelijk.

Anderzijds is, ook zonder kop, wel duidelijk dat een botsing een eenmalig treffen is, dus met maar één 'handeling', geen frequentatief zoals bijten dat doorgaans wel is (denk ik, of liever: vrees ik, als ik op wandelvakantie een loslopende hond ontmoet). Je kunt waarschijnlijk niet herhaaldelijk, iteratief, serieel in één gebeurtenis met een hert in botsing komen (tenzij in een komische tekenfilm). Ik merk, terzijde, nu ik dit tik, dat ik me bij een bericht als: 'Dronken automobilist over de kop geslagen', voorstel dat zo'n kerel dan meerdere keren met kar en al een koprol heeft gemaakt; ik weet niet of dat realistisch is).

Terug naar der haaien bijt-frequentie. Op de site van het AD staat d.d. 2 februari van dit jaar een bericht over een Nederlander die door een haai was gebeten, waarvan de kop als volgt luidt: 'Freek Vonk flink toegetakeld door haai'. 'Toetakelen' lijkt me een werkwoord dat een actie beschrijft (namelijk: aftuigen) die niet met één singuliere handeling achter de rug en afgerond is (net zo min als een boom omhakken of het gras maaien). Daarbij denk ik meer aan een forse vis die met zijn kakement stevig heeft liggen klappertanden.

Maar uit het stuk onder die AD-kop blijkt dat het beest, nota bene volgens het subject van het ongeluk (het lijdend voorwerp van de toetakeling, zo u wilt), slechts éénmaal gebeten heeft: 'Een van de haaien heeft een vergissing gemaakt en nam een grote hap uit mijn rechter bovenarm.' Ik heb zelf, anders dan Freek, zo veel door tv en films gevoed ontzag voor die beesten, dat ik denk dat kop 1b dus wel correct kan zijn in dit opzicht. Overigens kan ik me, wederom anders dan Freek, die die optie kennelijk wel kent, niets, maar dan ook niets voorstellen bij een haai die ergens een klein hapje van zou nemen – Vonk als amuse gueule requinesque?

Ten derde: de locatie.
Die moet genoemd worden in dit soort teksten, denk ik, en wel om uiteenlopende redenen.

Ad 1: Die haai beet Freek bij Bimini, en dat is ver verwijderd van Australië, dat evenwel inmiddels een goed gevestigde reputatie heeft op het gebied van dodelijke haaien in zijn hem omringende surf- en snorkelwateren. Dat ene 'great country' met die drie-letter-naam staat ook in dit opzicht weer eens bovenaan de lijst (zie Wikipedia/ISAF). Overigens is de eerste zin van het bericht onder kop 1  specifieker over de locatie: 'In West-Australië is een meisje van 17 doodgebeten door een haai.' Maar dat gaat helaas ten koste van de informatie over de herkomst van het slachtoffer (er zou hebben moeten staan: 'West-Australisch meisje in Australische oceaan doorgebeten door haai' om dit probleem te vermijden).

Dit ongeval past 'dus'  in een patroon, wat het patroon op zijn beurt weer bevestigt; gelukkig geschiedde het ongeluk ver van ons luchtbed.

Ad 2: Zandvoort, dàt is nabij! En daar hebben ze toch die herten uitgezet? Die beesten vermenigvuldigen zich als eertijds de konijnen dat deden in Australië. Daar moet dus maar eens flink op geschoten worden. Altijd wat, met die agressieve rotherten. Nu dit weer: een fietser verwonden! Voor je het weet, wordt dat een patroon.

Maar toch: Hollanders zijn zuinig op hun 'natuur', want terwijl er aan de haai geen woord wordt vuilgemaakt in het onderkopse bericht, staat er in het hert-en-fiets-bericht dat de fietser naar het ziekenhuis is gebracht met onbekende verwondingen, en...  'Onbekend is hoe het staat met het hert. Het dier was verdwenen toen de hulpdiensten aankwamen.' Just like Neil: 'I feel sorry for the elephant.'