Maak plaats, maak plaats, maak plaats.

Het jongste nummer van Opzij is gewijd aan de literatuur, wegens de Opzij-literatuurprijs, toegekend aan Manon Uphoff voor haar novelle De ochtend valt (mooie titel). Verder aandacht, zoals ook de kranten die dezer dagen gul schenken, voor een een mij onbekende jonge vrouw Meijer die een boek heeft geschreven over zichzelf, haar vreetziekte en haar vader, die wel bekend en dood is. Een alles behalve Opzijerige vorm van literatuur en/of literatuursociologie, als je het mij vraagt (maar waarom zou je dat doen).

Wel interessant is het overzicht van vijfendertig schrijfsters, jonger dan vijfendertig jaar. Daar zitten heel wat bekende en veel belovende autrices tussen. Wat ook de strekking is van de portrettengalerij. Dat tableau sluit aan bij 'Lekker ding, kan schrijven', een pittig (ships, is dit wel het goede bijvoeglijk naamwoord?) artikel van Daphne van Paassen over het glazen plafond waaronder vrouwen in de Nederlandse literatuur gebukt gaan. Van Paassen heeft gedurende een half jaar recensies in drie belangrijke kranten geturfd, en komt tot de onthutsende constatering dat slechts 27 procent van de (grote) recensies gewijd was aan boeken van vrouwen. Ongeveer slechts de helft van wat zou moeten. Ook al is het ontbreken van gegevens over de productie, het aantal uitgaven van literatuur van vrouwen en mannen, een manco van het stuk, tegen de achtergrond van dat groepsportret van jong talent is die constatering, dat feit, nogmaals, onthutsend.

Eerder dit jaar verscheen een vergelijkbare, zij het minder met cijfers onderbouwde constatering op het weblog De witte kamer. Daarop schreef ik de volgende reactie, die ik hier eenvoudig herhaal omdat ze even goed aansluit op Opzij; zo snel gaan gewenste veranderingen van de werkelijkheid nu eenmaal niet.

'In dit licht is de longlist van de Academica Literatuurprijs 2013 zo gek nog niet: zes mannen, negen vrouwen. En als ik de namen goed heb geïnterpreteerd, hebben van de aangemelde auteurs 55 mannen en 32 vrouwen de longlist niet gehaald. De in totaal 102 mededingers zijn: 61 mannen en (maar) 41 vrouwen. Maar van die 41 vrouwen haalt dan wel een heel hoog percentage, 22%, de longlist terwijl nog geen 10% van de mannelijke mededingers op de longlist terecht [is] gekomen. Voor de volledigheid: de nominatiejury 2013 bestaat uit vier mannen en één vrouw.'

Inmiddels kan ik eraan toevoegen worden dat op de shortlist van de Academica Literatuurprijs 2013 terecht zijn gekomen: twee vrouwen en maar één man. Reken zelf de percentages uit: hutsend! De twee vrouwen, Hanneke Hendrix en Shira Keller, figureren op pagina 40 en 41 in de portrettengalerij '35 onder de 35'. En terecht.

In Ingliesh

Aan de Harvard aan de Krommerijn-universiteit zijn we helemaal tweetalig. Dat gaat soms alle kanten uit. We hebben bij Joemenneties een dien gehad die zelfs niet master zei maar mester, maar hij was een uitzonderling. We geven college aan de drift en op het joesie, met biemers en dingen, de ielo heet blekbort, een opleiding een skoel. En een gat in de muur waarin je bibliotheekboeken kunt leggen die je uit hebt of om een andere reden niet te vondeling legt maar terug wilt bezorgen, heet self-return machine. Je moet geen identiteitscrisisje hebben, vind ik, als je voor dat ding staat, of mijn Engels is niet toereikend.

Voorpret en uitstel

Onlangs, afdwalend na het Stedelijk door Amsterdam, kwam ik terecht in Het Martyrium en verbaasde me weer over het rijke assortiment dat daar ligt ten toon gespreid. Alleen al op de afdeling poëzie. Ik zag er een heel mooi boek, heel recent ook, van Anne Carson, Red Doc > heet het. Het is een vervolg op Autobiography of Red uit 1998, waarvan ik de Nederlandse vertaling (door Marijke Emeis) tien jaar geleden kocht.

Ik las het nog niet. Nu kocht ik dus dat nieuwe boek, naar aanleiding waarvan Carson op de site van Random House noteert: "Some years ago I wrote a book about a boy named Geryon who was red and had wings and fell in love with Herakles. Recently I began to wonder what happened to them in later life. Red Doc> continues their adventures in a very different style and with changed names. / To live past the end of your myth is a perilous thing." Ik moet nu eerst dat oude boek lezen, en popel naar het nieuwe, omdat het er vanbinnen reuzespannend uitziet met die benauwende kolommen.

Stagebezoek

Altijd leuk om een student/e bezig te zien, in bedrijf. Vandaag even langs geweest bij Laurence de la Porte, master studente Literatuur en cultuurkritiek, stagiaire bij Opzij. Heeft het helemaal naar haar zin, en Opzij niet minder. En zie, meteen een nummer van het blad erbij met een bijdrage van Laurence. Een groot en een groter stuk zitten eraan te komen. Leerzaam: 1800 woorden is een groot stuk. En signalementen van boeken moeten soms in 100 woorden. Oh ja, binnenkort, 20 april, wordt de toekenning van de Opzij- literatuurprijs bekend gemaakt. Helaas, ik heb geen informatie los kunnen krijgen. No scoop.

NIEUW!

Eergisteren nog verbaasde collega en kamergenoot Laurens Ham, vanachter een stapel literatuurgeschiedkundige handboeken, zich erover dat veel periodespecialisten beweren dat er in hùn tijdvak toch echt voor het eerst een diepgaande verandering in het schrijverschap te zien is (iets met autonomisering). Alsof ze geen weet hebben of kennis nemen van elkanders werk.

Ik moest daardoor denken aan een reeks Utrechtse hoorcolleges over de moderne literatuurgeschiedenis, dat is: de geschiedenis van de moderne literatuur, van een aantal jaren geleden waarin een stapeltje andere collega's ieder opnieuw - alsof ze niet binnen één collegereeks predikten - met kracht en klem van argumentatieve voorbeelden aantoonden dat er in het specifieke tijdvak dat zij bespraken toch wel echt zulke wezenlijke veranderingen optraden in onder andere mechanisatie, technische innovatie, massaproductie, dat daardoor de literaire wereld fundamenteel werd veranderd en vernieuwd.

Vanmorgen las ik in de NRC van gisteren dat "Descartes' gevleugelde woorden cogito ergo sum uit 1637 [...] het moderne denken in[luidden]." Door Laurens' vrolijke verbazing denk ik daar nu toch bij: Echt waar? Precies dan en zo en daardoor? Of zijn er later nog meer of nog gevleugelder woorden, en wellicht ook eerder? Ik weet het niet, ik vraag het me even af, nog voor het ontbijt.

Inmiddels liggen de croissantjes in de oven en las ik het hele stuk van Ger Groot. Een prachtige recensie van vijf boeken die genomineerd zijn voor de Socratesbeker (wat een wrange prijs, overigens). Groot bespreekt de boeken zeer helder en wat meer is: brengt ze - hoe uiteenlopend ze ook zijn- met elkaar in verband. Vervolgens komt hij te denken over wat nu filosofie is en ten slotte knoopt hij daar een wel overwogen oordeel aan vast over welk boek die prijs dan verdient. Mooi werk. Dit wordt een goed weekeind.

Deze dag...

... leent zich bij uitstek voor een Tom Waits-citaatje, uit het nummer 'Come On Up To The House' van het misschien nog steeds niet geëvenaarde album Mule Variations (1999), het tweede couplet, recyclagepropaganda anno heden:

All your cryin don't do no good
Come on up to the house
Come down off the cross
We can use the wood
Come on up to the house.

Hoppa, leuk filmpje erbij, en let ook even op die mondharmonica die er na twee minuten, vlak na mijn favoriete Thomas Hobbes-citaat, scheurend bij komt (maar na een seconde of twintig al weer pleite gaat).