Na bijna vijftig jaar

In hoofdstuk V van Nescio's 'Dichtertje', dat verscheen in 1918, beklaagt de verteller zich, naar aanleiding van de levenssleur van zijn burgerlijke dichtertje, over zijn eigen dagelijkse dito beslommeringen:

Zes jaar waren ze getrouwd. En terwijl zij iederen morgen brood sneed en boterhammen smeerde en thee schonk voor hem, voor kleine Bobi, voor 't dienstmeisje en soms voor de werkster... Snijd eens één keer brood en smeer eens boterhammen voor vier kinderen, als je 't niet gewend bent, wat de ongelukkige schrijver van deze geschiedenis eens gedaan heeft, volslagen uitzinnig word je d'r van.

In Vlam in die sneeu (Kaapstad 2015) staat een brief van Ingrid Jonker d.d. 7 mei 1963 waarin zij aan André Brink uiteenzet hoe een 'normale'  dag er voor haar uitziet:

gewek om halfses, jaag om Simone te voed, aan te trek, ons albei - wag vir 'n bus - vyf ry verby vol - kry een, laai haar af by kleuterskool - wag vir nog 'n bus - nog vyf ry verby, klok agtuur in en lees vir tien ure aanmekaar. Terug, haal Simone, nog 'n bus, tuis, 'n drankie, en weer redelik besig tot tien-, elf, of twaalfuur. Kind, 'n mens kan daarvan mal word!

Tzum? Blurb, braak

"Benali – auteur van een aantal romans plus bijwerk, op de publieke omroep te zien als onbezoldigd ambassadeur van Marokko, hardloper – en Amatmoekrim – van wie sinds haar debuut Het gymweinig meer werd vernomen".

Zelden in zo weinig worden zo veel denigrerends en stompzinnigs gelezen. Tzexit.


P.S. d.d. 24-11-2016
Gerda Aukes dacht er kennelijk ongeveer hetzelfde over en reageerde op Tzum: "Het Gym is niet het debuut van Karin Amatmoekrim. Dat maakt de rest van dit artikel meteen ongeloofwaardig."

En wat gebeurt er? In plaats dat de redactie of wat daarvoor moet doorgaan het stomme stuk alsnog eens goed tegen het licht houdt, wordt alleen die ene evidente, met name genoemde fout weggehaald en klaar is Coen.

Gelukkig geeft Abdelkader Benali in een reagerend essay vandaag op Tzum de schrijver van het benepen zwetsstuk fors lik op stuk.

Niet geschoten is altijd mis

Soms begrijp ik iets niet in boekenland. En ook berichten erover niet. Zoals dit, op Tzum:

Vanaf volgend jaar verschijnt er een nieuwe editie van het werk van Elsschot verschijnen [sic] in maar liefst elf delen. Athenaeum & Van Polak gaf een aantal jaar geleden het verzameld werk van de Vlaming nog uit in één band.

Wat is er zo bijzonder aan "een nieuwe editie" van het werk van Elsschot? Ik zie geen enkel gegeven over wat er nieuw aan is, als in: anders en beter. Het lijkt gewoon om een herdruk te gaan, maar dan door een andere uitgever. En je mag je hart vasthouden voor de kwaliteit ervan, omdat er al een heel goede, wetenschappelijk verantwoorde, editie is, plus een daarop gebaseerde, goed geannoteerde leeseditie. Die editie is geproduceerd door het Huygens ING. Niks mis mee. En, niet onbelangrijk: "in maar liefst elf delen". Ik citeer even de relevante website:

Willem Elsschot, Volledig werk. Bezorgd door P. de Bruijn m.m.v. Wieneke ’t Hoen en Lily Hunter. 11 delen. Amsterdam (Athenaeum – Polak & van Gennep), 2001-2006. Op basis hiervan verscheen de publieksuitgave Willem Elsschot, Verzameld werk. Bezorgd door P. de Bruijn, met illustraties van Peter van Hugten. Amsterdam (Athenaeum – Polak & van Gennep), 2005 (Gouden Reeks), 2007 (paperback).

Een aantal jaar geleden? Om precies te zijn: nog geen tien. En wat is er in die tussentijd veranderd aan de teksten, aan de editie of aan lezers, dat een andere 'editie' noodzakelijk maakt? Ik lees er - ook in andere berichten - geen enkele letter over. Ik zou zeggen: herdrukken die handel van het Huygens.

Kalfsgehakt

Het heet een bespreking in video-vorm van 1 minuut; maar dan in het Engels; geen idee waarom. Why I love this book. Het bespreekschaap - zo te zien te nauwer nood aan de slachtbank ontsnapt - heeft klaarblijkelijk het hele boek nog niet eens zelfs maar ingezien; kan de titel niet in een keer goed lezen, daar heeft ze hulp van anderen bij nodig; is niet op de hoogte van de conventie dat er wel eens een auteursportret achterop een boek staat; blaat na het toonloos voorlezen van de eerste strofe op de eerste pagina dat we dit boek moeten kopen. Kennelijk omdat zij benieuwd is, zonder dat ze uitlegt waarom.

Je kan maar beter niet besproken worden dan met dit bête gemekker. Dat krijg je met dat publieke internet; daar zit geen zeefje voor waar de prut in achterblijft.

Louchies toch?

Nog nooit won een Nederlandse auteur de Nobel-prijs voor de literatuur. Wat is er toch mis met die Nederlandse auteurs?

"Sleutelfactor is ‘moed’," zegt Hanneke Eggels vandaag (10/10/2016) in de NRC. En dat is niet zo maar een mening, maar een gegeven: "zo blijkt", zegt Eggels erbij. Zo blijkt, "want literaire kwaliteit is vanzelfsprekend. De prijs gaat doorgaans naar schrijvers die politiek en religieus schurende standpunten innemen." Oh. Dus een schurende opinie ventileren vergt moed. Soit. Niet in Nederland, dunkt me, want de wettelijke sancties op vrijdenken zijn hier al een tijdje miniem.

Maar, schrijft Eggels: "Mijn premisse vindt steun in de bepaling van Alfred Nobel dat de Nobelprijs voor de Literatuur bestemd moet zijn ‘voor het opmerkelijkste werk met een idealistische trend’. Moed om je te verweren tegen regime of dogma, in een vurige stem die internationaal resoneert."

Ik ben de draad nu al kwijt. Wat is de premisse van Eggels? Dat kan niet zijn dat er moed nodig is, want dat dat zo is, blijkt immers al. En iets wat het geval blijkt, noem je geen aanname. Tenzij het niet echt het geval 'blijkt' te zijn. Zoals in dit geval, want Eggels legt niet uit dat dat wel zo is. Exit 'blijkt', intra 'premisse'. Maar die moet dan wel ergens op steunen, een fundamentje hebben, niet uit de lucht komen vallen.

In ieder geval ligt het niet winnen van de Nobel-prijs door een Nederlandse auteur volgens Eggels  niet aan het kleine taalgebied, want Eggels geeft aan dat bijvoorbeeld een IJslandlandse auteur de prijs al eens gewonnen heeft. Helaas legt Eggels niet uit hoe moedig die IJslandse schrijver of schrijfster was met zijn of haar dwars tegen de brute IJslandse repressie in schurende politieke dan wel religieuze idealistische trend-opinie.

Er lijkt me ook nogal wat verschil te bestaan tussen Nobels verlangen naar idealisme en Eggels vereiste van politiek en/of religieus schurende meningen, ook tussen elk van die twee en het hebben van moed, zeker in de Nederlandse context.

Maar echt belangrijk is dat ook weer niet, want de makke zit 'm in wezen namelijk hier: "Onze schrijvers zijn net stadskatten, ze vangen geen muizen, omdat ze worden gevoerd met reis- en werkbeurzen, de kattenbrokjes van het Letterenfonds." Terwijl ze op een tochtige zolder en op een houtje bijtend zouden moeten schrijven "in de geest van Alfred Nobel". Sakkerloot, dat is pas schurend! De logica spat ervan af en de NRC drukt en verspreidt het, op papier en internet. Schuurpapier voor de geest.