Zegt Dieuwke: 'Zeg, die Fix, hè...

... zit daar, meneer Nep en Literatuur, niet een luchtje, wat zeg ik: een lucht aan? Een geur van fictie?

Krijg nou velletjes, dacht ik. Op Jongstra's werk ben ik dol (al koop ik het alleen bij De Slegte; maar daar hebben ze dan ook alles). Fantastische verteller is dat. Onnavolgbaar, onvergelijkbaar. Met Jos Joosten ook een scriptie begeleid over z'n bloemkolenroman. En voor de Doerian staat de nieuwe Jongstra op mijn kerfstok. Die taak had ik volgaarne op me genomen: eindelijk eens een goed boek lezen (is ook wel weer nodig, zeg. Here Hod in den hoge, vandaag Pauline Slots nieuwste gelezen; ook Arbeiderspers, maar wat een debber). Vreemd genoeg heb ik die stukken in de vrijdag-cultuurdag-kranten niet onmiddellijk aandachtig en zeker niet volledig gelezen.

Plaatjes van de collectie Fix komen alleen maar uit het boek van Jongstra, dat tegen de agenda's in nog niet verkrijgbaar is. Uitgave is uitgesteld. Het borstbeeld van Henry II Fix is in 2006 (in 2006) gemaakt door een niet in drie klikken op te Googlen Zweedse beeldhouwer Sten Olof Nilsson; zoeken in combinatie met de naam van de Nederlandse 'avonturier' helpt niet. Maar ja, mijn Zweeds is ver beneden beroerd. Zegt dus nix. En heel veel Zweden heten Sten, en/of Olof en/of Nilsson (zelfs het paard van Pipi Langkous). Ikea rules.

Ik geloof vooralsnog geen meter van deze gastconservator. Meteen gebeld met Joost Kloek, kenner van de tijd waarin die meneer Fix geleefd zou hebben; Fix zou immers de rivaal van Feith zijn geweest. Neen, hij kent hem niet, maar dacht toch dat er ergens een belletje ging rinkelen. Die Jongstra weet toch warempel de gekste dingen boven water te krijgen. Joke van der Wiel: ook die heeft die belhamel nog nooit horen luiden.

Snel die stukken in de pers herlezen, op zoek naar sleutels, vlase sleutels des noods. Ik lach me een deuk-kwadraat als ik ernaast zit. Maar ook als niet. Het is geen simplistische mystificatie. Er is een heuse tentoonstelling van spulen van Fix: zie hier. Er is zelfs muziek van hem uitgevoerd: hoor. Maar lees De volkskrant, en je ziet tal van toevallige lacunes in de feiten.

Let wel, in de aanbiedingsfolder van De Arbeiderspers staat dit:

'Een literaire parel, opgedolven door Atte Jongstra, die vanaf 2004 werkzaam is als schrijver/gastarchivaris voor het Historisch Centrum Overijssel, de combinatie van
Rijksarchief Overijssel en Stadsarchief Zwolle. Jongstra trof de nalatenschap van de Zwolse burger Henry ii Fix (1774-1844) bij toeval [!] aan in drie kisten [!] in een Leids veilinghuis. Die bestaat uit zeer uiteenlopende manuscripten [!], waaronder een schitterend geschreven autobiografie [!], die alle trekken vertoont van een heuse roman[!]. Dankzij de veilingvondst in Leiden was Jongstra in staat de archieven uit te breiden met de ‘Collectie Henry ii Fix’. De autobiografie De avonturen van Henry ii Fix wordt nu door Jongstra gepubliceerd en voorzien van een inleiding, noten en talloze illustraties. Dat is, honderddrieënzestig jaar na de dood van Henry ii Fix, een daad van rechtvaardigheid.'

Dat document heeft als roepnaam: '625056AP Fictie 03-07-2006'. Jawel: fictie. En op de plekken waar ik een uitroepertje heb gezet kan je denken: 19de-eeuwse manuscriptfictie, welbekend van onder andere het pak van Sjaalman. Heremijntijd, wat was ook weer de relatie tussen Jongstra en de Multatulianen?

Ha: Joost belt terug: Nee, er kan nix van deugen. Alles wat je vindt, wijst terug naar Jongstra. Die tweelingbroer, de acteur Louis Fix, is nergens te vinden. Tweeëiig? Weten we dat wel van mensen uit die tijd? Die ruzie met boekhandelaren? Nix over te vinden. Duel met Feith (die van die andere, echte Julia)? Nooit van gehoord. En dan: een duel tussen een 50-jarige (Fix) en een 71-jarige (Feith)?

Wat grasduinen op de site van Burgersdijk & Niermans levert ook al nix; geen Fix, ook geen 'collectie Schutte' die Jongstra in De volkskrant en de NRC noemt. Wat natuurlijk zou pleiten voor zijn uitzonderlijke speurzin.

Raadplegen van Jaimie and Adam niet nodig: myth definitely busted.